Hiroki Oka Ses Ürünleri Tasarımına “Hem Özenli Hem De Cüretkâr” Bir Yaklaşım Getiriyor
Ses ürünleri tasarımcısı Hiroki Oka, tüm dünyanın müzik dinleme şeklini değiştiren devrim niteliğindeki kaset Walkman piyasaya sürüldükten hemen sonra 1979 yılında Sony’ye katıldı. Oka, Sony’de çalıştığı dönemde pek çok ödül aldı. Bunlar arasında, yüksek çözünürlüklü ve taşınabilir profesyonel ses kayıt cihazı PCM-D1 ile aldığı iF Altın Tasarım Ödülü bulunuyor. Sinema endüstrisinin filmden dijital üretime geçmesini sağlayarak adeta bir dönüm noktası yaratan Yıldız Savaşları: Bölüm II ve III filmlerinin çekiminde kullanılan dijital sinematik kamerayı da Oka tasarladı.
Otomotiv ve tüketim malları imalatçısı Nichinan Group‘ta tasarım yöneticisi olan; prototiplemeye, 3B kalıplamaya ve üretimin tüm yönlerine cesaretle girişen Oka’nın çalışmaları, geleneksel ürün tasarımının çok daha ötesine gidiyor. Oka, ABD merkezli tüketici ses ürünleri şirketi Cleer ile yaptığı işbirliği kapsamında, kullanıcı deneyimini bir üst seviyeye taşıyacak, “sesi ön planda tutan” tasarımlar yaratıyor.
Oka’nın kariyerinin başladığı döneme kıyasla artık çok daha farklı bir dünyada yaşıyoruz. “İyi ürünlerin evrensel olduğuna” inanan Oka, tasarımlarında biçimi ve işlevi uyumlu hale getirmeye gayret ediyor.
Fikirle başlayıp ürün tasarımıyla sonlanan tasarım sürecinizin değiştiğini düşünüyor musunuz?
Sony’de çalışmaya başladığımda birtakım görüntüler oluşturuyordum; ardından şirket içinde yaptığımız tasarım toplantısında bu tasarımları tartışıp sonrasında çizimleri yapıyorduk. Artık tasarım gerekliliklerine göre Fusion 360‘la modellemeye geçtim, fotogerçekçi bir görüntü elde ediyorum, ardından bu görüntünün gerçek boyutunda üç boyutlu çıkışını alıyorum. Artık süreç çok daha hızlı işliyor.
Günümüzde mevcut dijital araçlar sayesinde, ürünler için taslak çizim yapmama gerek kalmıyor; taslaklar yerine görüntülerden ve maketlerden yararlanıyorum. Ancak, çizimi oluşturulan görüntüler biraz da olsa farklı bir izlenim yaratıyor. Buna karşılık, renkleri veya dokunma hissini aktarması da zor olabiliyor.
Dijital araçlar son 20 yılda hayatımıza girmiş olsa da tasarımcılar olarak yine de ayrıntılara çok dikkat etmemiz gerekiyor.
3B baskı tekniği, tasarım sürecinizin bir parçası haline gelmiş gibi görünüyor.
İki boyutlu (el ile) çalışırken, çizimler asıl boyutlarında oluyordu, böylelikle ürünlerin gerçek boyutunu anlayabiliyorduk. Geçmişe dönüp baktığımda, o zamanlarda işimizin en iyi yanının bu olduğunu düşüyorum. Bir şeyin ne kadar büyük veya küçük olduğunu gerçekten bilirseniz, tam boy maketi ilk gördüğünüzde asla rahatsızlık hissetmezsiniz.
İşin içine bilgisayarlar girdiğinde, yakınlaşıp uzaklaşmak çok kolay oluyor. Mesela, bir kulaklık tasarlarken ürüne yaklaştığım için, ürünün görüntüsü tüm ekranı kaplıyor. Bu durum, ayrıntıları tasarlamayı kolaylaştırıyor ama gerçek boyutu kavramak zorlaşıyor. Ürünün gerçek boyutunu ancak üç boyutlu baskısını ürettiğimizde anlayabiliyoruz. Uzun süredir bilgisayarlarla çalışıyorum ama oluşturulan görüntü boyutuna bazen hâlâ şaşırıyorum. Umarım, üç boyutlu sanal gerçeklik tasarımları bize gerçek boyutlarda çalışma imkanı tanır.
Müşterilerinizin çoğu, tasarım fikirlerini çok hızlı üretebildiğinizi söylüyor.
Ürün tasarımcısı olarak, aklımdaki şeyi görselleştirebilmemin çok önemli olduğunu düşünüyorum; ardından bunu müşteriyle paylaşıyorum ve onda da aynı çağrışımı yapmasını umuyorum. Ürün tasarımı yapmam gereken bir iş aldığımda, aklımda hemen birden fazla fikir oluşuyor. Bu fikri yüksek düzeyde modellemeye başlayabiliyorum, sonra da görüntü oluşturarak görselleştiriyorum. Bu kısım oldukça hızlı gerçekleşiyor; ancak ardından mekanik ve elektrik tasarımcılarla çalışmam gerekiyor, işin bu kısmı biraz zaman alıyor.
Günümüzde kendinizi ürün tasarımıyla sınırlamıyorsunuz.
Paket tasarımı da oldukça önemli. Bir ürünün paketini açmak daima heyecan verici bir deneyim sunuyor; bu yüzden kullanıcı deneyimi, tasarımın ayrılmaz bir parçasını oluşturuyor. Bazen müşteriler için Fusion 360’da paketin nasıl açılacağını gösteren animasyonlar hazırlıyorum. Çin’deki satıcılar için talimatlara göre, ürün paketi veya taşıma çantası tasarlıyorum. Bazen ürün bileşeninin, paketin içine nasıl yerleştirilmesi gerektiğini önerdiğim bile oluyor. Ürün tasarımcısı olarak, kullanıcı deneyimini geliştirebilmek için yapabileceğim birçok şey var.
Son çıkan 3D CAD yazılımı o kadar entegre bir yapıya sahip ki ürün tasarımcıları yazılım sayesinde grafik tasarım, mühendislik işleri ve hatta simülasyon bile yapabiliyor. Eskiye kıyasla artık çok daha fazla şey yapabiliyorsunuz.
Cleer, öncelikli olarak ABD pazarı için üretildi. Bu durum tasarım sürecinizi etkiliyor mu?
Etkilediğini söyleyemem. Bence iyi ürünler evrenseldir. Japon tasarımcılar da tasarım kalitesi ve fikirleri konusunda oldukça iyidir. Bu konuda hem özenli hem de cüretkârız. Japon tasarımcıların, imalat yapma ve seri üretimi yönetme konusunda çok bilgili olduklarını düşünüyorum.
Harika ses veren bu ürünleri nasıl tasarlıyorsunuz?
Örneğin, Cleer STAGE taşınabilir bir Bluetooth hoparlör. Sanırım yapay zeka destekli hoparlörlerin çoğu dikey bir şekle sahip; ama ben portatif bir müzik setini andıran yatay bir şekil önerdim. Bu ürün aynı zamanda “sesi ön planda tutacak” şekilde tasarlandı. Hoparlörlerin şeklinin, tarzının, ses kalitesinin ve havayı itme biçiminin iyi bir dengeye sahip olması önemlidir. Bu özel ürünün her iki ucunda, bas tepkisini artıran pasif radyatörler bulunuyor. Hoparlörü yan yatırarak önden baktığınızda, bas frekanslarla titreştiğini görebiliyorsunuz. Bu hoparlör için aklımdaki fikir “sesi görselleştirmek.”
Ongaku: Japoncadaki “müzik” kelimesi “sesin tadını çıkarmak” anlamına geliyor. Son on yılda müzik yeni bir anlam kazanmaya başladı. Daha kompakt, yüksek çözünürlüklü hale gelen müzik, ayrıca kablosuz özelliği, yapay zeka desteği ve giyilebilir olmak gibi özellikler taşımaya başladı. Üstelik birçok kültür belli müzik türlerini tercih ediyor. Ürün tasarımını o belli türle bir araya getirdiğinizde, markayı oluşturmuş oluyorsunuz. Müşteriye sorduğum ilk şey, ürünün hitap etmesi gereken müşteri segmenti oluyor. Hedef kitlenizi bilmediğinizde, ürünü tasarlarken neye odaklanmanız gerektiğini bilemiyorsunuz.
Eskiden bir imalatçıda ürün tasarımcısıyken, artık bir imalatçı için prototip satıcısı pozisyonundasınız. Bu durum düşünme şeklinizi etkiliyor mu?
Sony’de çalıştığım zamanlarda, siparişini verdiğim ürün prototiplerinin şeklini, rengini ve diğer özelliklerini kontrol etmek üzere, Nichinan Group’u ziyaret etmekten hoşlanırdım. Tasarımın pratiğine odaklanıyorum; böylece daima piyasadayım, kullanıcı deneyimlerini takip ediyorum, her gün imalat alanlarını ziyaret ediyorum. Tasarımla ilgili soruların cevaplarını, piyasada ve ürünün imal edildiği yerde bulabileceğime inanıyorum. Nichinan’da çalışmak harika bir şey. Son teknoloji donanımlar kullanıyoruz ve bir otomobil fuarı için sıfırdan konsept araba bile yapabilecek yetkinlikteyiz.